Права и обязанности учащегося

1. Сапраўдныя Правілы ўнутранага распарадку для вучняў (далей – Правілы) распрацаваны ў адпаведнасці з Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб адукацыі (далей – Кодэкс), пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20 снежня 2011 г. № 283 “Аб зацвярджэннi Палажэння аб установе агульнай сярэдняй адукацыi” (са змяненнямі і дапаўненнямі, зацверджанымі пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 9 лістапада 2021 г. № 243), Статутам дзяржаўнай установы адукацыі “Сольская сярэдняя школа” (далей – установа) і іншымі нарматыўнымі прававымі актамі Рэспублікі Беларусь, якія рэгулююць адносіны ў сферы агульнай сярэдняй адукацыі.
2. Правілы – лакальны прававы акт установы, абавязковы для выканання вучнямі.
3. Правілы распрацаваны з мэтай удасканалення арганізацыі адукацыйнага працэсу, умацавання дысцыпліны вучняў, рацыянальнага выкарыстання імі вучэбнага часу, павышэння якасці адукацыі, умацавання дысцыпліны, выхавання павагі да асобы, развіцця культуры паводзін і навыкаў зносін.
4. Правілы ўстанаўліваюць унутраны распарадак для вучняў, устанаўліваюць парадак выканання імі сваіх абавязкаў у межах адукацыйнага працэсу, вызначаюць асноўныя нормы і правілы паводзін у будынку, на тэрыторыі ўстановы, а таксама на ўсіх пазашкольных мерапрыемствах з удзелам вучняў.
5. Згодна з Правіламі усе вучні маюць аднолькавыя правы і абавязкі, нясуць аднолькавую адказнасць за парушэнне нормаў паводзінаў ва ўстанове.
6. У адпаведнасці з дадзенымі Правіламі ва ўстанове да пачатку новага навучальнага года распрацоўваюцца Правілы ўнутранага распарадку для вучняў, якія ўзгадняюцца Саветам установы і зацвярджаюцца дырэктарам.
7. Змены і дапаўненні ў Правілы ўносяцца ў парадку, вызначаным пунктам 6 сапраўдных Правілаў.
8. Правілы даводзяцца да ведама педагагічных работнікаў установы адукацыі на першым пасяджэнні педагагічнага савета або нарадзе пры дырэктару у кожным новым навучальным годзе, да ўсіх вучняў установы – на першай класнай гадзіне новага навучальнага года, а да іх законных прадстаўнікоў – на першым бацькоўскім сходзе новага навучальнага года (пад подпіс).
9. Педагагічныя работнікі абавязаны растлумачваць, патрабаваць і кантраляваць выкананне Правілаў, а вучні абавязаны іх выконваць.
10. Пытанні, звязаныя з выкарыстаннем сапраўдных Правілаў, вырашаюцца кіраўніцтвам установы ў межах прадстаўленых паўнамоцтваў.
11. Правілы размяшчаюцца ў даступным для агляду ўсімі ўдзельнікамі адукацыйнага працэсу месцы і на афіцыйным сайце ўстановы.

12. Вучні маюць права на:

12.1. атрыманне адукацыі ў адпаведнасці з адукацыйнымі праграмамі агульнай сярэдняй адукацыі;

12.2. стварэнне спецыяльных умоў для атрымання адукацыі з улікам асаблівасцяў іх псіхафізічнага развіцця;

12.3. атрыманне дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі ў адпаведнасці з Кодэксам i ў парадку, якi вызначаецца Палажэннем аб установе дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, зацверджаным пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 25 ліпеня 2011 г. № 149;

12.4. павагу сваёй чалавечай годнасці, абарону ад прымянення фізічнага і (або) псіхічнага гвалту, жорсткага, грубага або зневажальнага абыходжання, прыніжэння;

12.5. ахову жыцця і здароўя падчас адукацыйнага працэсу;

12.6. карыстанне падручнікамі (вучэбнымі дапаможнікамі) у адпаведнасці з заканадаўствам;

12.7. бясплатнае карыстанне бібліятэкай, вучэбнай і спартыўнай базай Установы;

12.8. удзел у кіраванні ўстановай ў адпаведнасці са Статутам установы;

12.9. адпачынак на перапынках, арганізацыю вольнага часу падчас канікулаў;

12.10. стварэнне спрыяльных умоў для самаадукацыі;

12.11. аб'ектыўную ацэнку ведаў;

12.12. захаванне месца ва ўстанове ў выпадку накіравання для навучання і лячэння ў санаторную школу-інтэрнат;

12.13. навучанне на ўроках фізічнай культуры і здароўя ў адпаведнасці з групай здароўя;

12.14. наведванне стымулюючых і (або) падтрымліваючых заняткаў;

12.15. выбар факультатыўных заняткаў у межах устаноўленага вучэбным планам Установы колькасці гадзін факультатыўных заняткаў і з улікам максімальна дапушчальнай нагрузкі на аднаго вучня, устаноўленай спецыфічнымі санітарна-эпідэміялагічнымі патрабаваннямі да ўтрымання і эксплуатацыі ўстаноў адукацыі;

12.16. вывучэнне асобных вучэбных прадметаў на павышаным узроўні ў адпаведнасці з вучэбным планам установы;

12.17. атрыманне платных паслуг з ліку, што аказваюцца ўстановай;

12.18. атрыманне гарачага харчавання ў парадку, вызначаным заканадаўствам;

12.19. удзел у алімпіядах, конкурсах, турнірах, канферэнцыях і іншых адукацыйных мерапрыемствах, спартыўна-масавых, фізкультурна-аздараўленчых, іншых мерапрыемствах;

12.20. заахвочванне за поспехі ў вучэбнай, спартыўна-масавай, грамадскай, навуковай дзейнасці, а таксама ў адукацыйных мерапрыемствах;

12.21. атрыманне сацыяльна-педагагічнай падтрымкі і псіхалагічнай дапамогі;

12.22. удзел у дзіцячых, маладзёжных і іншых грамадскіх аб'яднаннях, дзейнасць якіх не супярэчыць заканадаўству Рэспублікі Беларусь;

12.23. удзел у органах вучнёўскага самакіравання ва ўстанове;

12.24. абарону ад любых супрацьпраўных дзеянняў;

12.25. недатыкальнасць асобы.

13. Іншыя правы вучняў устанаўліваюцца Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб адукацыі, іншымі актамі заканадаўства, устаноўчымі дакументамі і іншымі лакальнымі прававымі актамі ўстановы.

14. Вучні абавязаны:

14.1. выконваць Статут установы, выконваць рашэнні Савета ўстановы, іншых органаў самакіравання ўстановы, Правілы, патрабаванні кіраўніцтва і педагагічных работнікаў;

14.2. знаходзіцца ва ўстанове на працягу часу, прадугледжанага раскладам заняткаў (вучэбных, факультатыўных, аб'яднанняў па інтарэсах, іншых);

14.3. пакідаць тэрыторыю ўстановы падчас заняткаў толькі з дазволу дзяжурнага адміністратара;

14.4. добрасумленна і адказна адносіцца да засваення зместу вучэбных праграм па вучэбных прадметах, праграм выхавання, своечасова і якасна выконваць хатнія заданні;

14.5. наведваць класныя і інфармацыйныя гадзіны;

14.6. удзельнічаць у мерапрыемствах грамадска карыснай працы;

14.7. вырашаць спрэчныя і канфліктныя пытанні на прынцыпах узаемнай павагі, з улікам меркаванняў усіх (іншых) удзельнікаў спрэчкі, пры неабходнасці звяртацца за дапамогай да настаўніка, класнага кіраўніка, спецыялістаў сацыяльна-педагагічнай і псіхалагічнай службы, кіраўніцтва ўстановы;

14.8. беражліва адносіцца да маёмасці ўстановы, падтрымліваць чысціню і парадак ва ўстанове і на тэрыторыі; беражліва адносіцца да энергарэсурсаў, берагчы цяпло, электрычнасць, ваду;

14.9. паважаць гонар і годнасць ўсіх удзельнікаў адукацыйнага працэсу, работнікаў установы;

14.10. клапаціцца пра сваё здароўе, бяспеку і жыццё навакольных, імкнуцца да маральнага, духоўнага і фізічнага развіцця, самаўдасканалення;

14.11. неадкладна паведамляць настаўніку (класнаму кіраўніку) або дзяжурнаму настаўніку (дзяжурнаму адміністратару) аб атрыманні мікратраўмы, траўмы або пагаршэнні агульнага стану свайго здароўя на ўроках, занятках ці пры правядзенні мерапрыемстваў (пазакласных, пазашкольных, спартыўна-масавых, грамадска карыснай працы);

14.12. загадзя (напярэдадні або за некалькі дзён) паведамляць класнаму кіраўніку пра запланаваныя наведванні арганізацыі аховы здароўя; ў экстранных (незапланаваных) выпадках адсутнасці на ўроках неадкладна паведамляць класнаму кіраўніку аб факце і прычыне сваёй адсутнасці;

14.13. размяшчаць сродкі сувязі (інтэрнэт-сувязі) перад пачаткам вучэбных заняткаў у спецыяльна адведзеных месцах;

14.14. прытрымлівацца дзелавога адзення, выкарыстоўваць адзенне і абутак для заняткаў фізічнай культурай паводле санітарных нормаў, спецыяльную вопратку на ўроках працоўнага навучання, мерапрыемствах грамадска карыснай працы;

14.15. мець на ўроках неабходныя навучальныя прыналежнасці;

14.16. мець акуратна і разборліва падпісаныя працоўныя сшыткі і сшыткі для кантрольных работ па прадметах;

14.17. акуратна і разборліва запісваць у дзённік расклад урокаў на тыдзень наперад, у канцы кожнага ўрока – хатняе заданне;

14.18. штотыдзень здаваць дзённік на праверку класнаму кіраўніку;

14.19. прадастаўляць дзённік па першым патрабаванні педагагічнага работніка ўстановы;

14.20. выконваць правілы паводзін у бібліятэцы і правілы карыстання бібліятэчным фондам.

15. Вучням ва ўстанове і на яго тэрыторыі катэгарычна забараняецца:

15.1. курыць, ужываць алкагольныя (слабаалкагольныя) напоі і піва, таксічныя і наркатычныя рэчывы, выкарыстоўваць нецэнзурныя выразы, спазняцца на вучэбныя заняткі без уважлівых прычын, наносіць шкоду маёмасці ўстановы і іншых асоб;

15.2. прыносіць агнястрэльную зброю любога віду, газавую зброю, боепрыпасы любога выгляду або выбуховыя рэчывы (альбо іх імітатары ці муляжы), халодную зброю, рэжучыя прадметы (альбо іх імітатары ці муляжы), хімічныя, атрутныя, вогненебяспечныя рэчывы, тытунёвыя вырабы, электронныя сістэмы курэння, вадкасці для электронных сістэм курэння, сістэмы для спажывання тытуню, запалкі, запальніцы, алкагольныя, слабаалкагольныя напоі або піва, наркатычныя сродкі, псіхатропныя рэчывы, іх прэкурсоры і аналагі, таксічныя або іншыя адурманьваючыя рэчывы і прэпараты, якія могуць нанесці шкоду маёмасці і здароўю навакольных, а таксама прыналежнасці для азартных гульняў;

15.3. парушаць дысцыпліну ў ходзе адукацыйнага працэсу, прымяняць фізічную сілу і абразы ў дачыненні да іншых яго ўдзельнікаў;

15.4. не выконваць патрабаванні педагагічных работнікаў;

15.5. прапускаць заняткі без уважлівых прычын і своечасовага інфармавання класнага кіраўніка альбо дзяжурнага адміністратара з наступным прад'яўленнем адпаведнага дакумента класнаму кіраўніку;

15.6. карыстацца сродкамі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі) музычнымі калонкамі, гульнявымі прыладамі і іншымі прадметамі, якія не маюць адносін да адукацыйнага працэсу без дазволу педагогаў;

15.7. прапагандаваць, захоўваць і распаўсюджваць з дапамогай мабільнай, інтэрнэт-сувязі інфармацыю, якая змяшчае жорсткасць, гвалт;

15.8. праводзіць здымкі падчас правядзення вучэбных заняткаў, факультатыўных заняткаў, класных гадзін, пазакласных мерапрыемстваў без дазволу кіраўніцтва ўстановы, класнага кіраўніка, настаўнікаў-прадметнікаў;

15.9. размаўляць падчас вучэбных заняткаў, выкрыкваць нецэнзурныя словы і выразы, быць безуважлівым і адцягваць увагу іншых вучняў, перашкаджаць правядзенню вучэбнага занятка;

15.10. ужываць падчас вучэбных заняткаў ежу і напоі;

15.11. перасаджвацца за іншую парту без дазволу настаўніка;

15.12. у падручніках рабіць якія-небудзь запісы, маляваць, вырываць з іх старонкі;

15.13. падчас вучэбных заняткаў і перапынкаў паміж імі гуляць у азартныя гульні, праводзіць аперацыі спекулятыўнага характару;

15.14. пакідаць установу да заканчэння вучэбных заняткаў без ўзгаднення з класным кіраўніком і (або) кіраўніцтва ўстановы.

16. Вучні абавязаны з’яўляцца ў школу ахайна (чыста, акуратна) апранутымі. Абутак павінен быць чыстым.
17. Адзенне павінна адпавядаць дзелавому стылю. Дзелавы стыль – строгі вытрыманы стыль, прызначаны для наведвання вучнямі вучэбных заняткаў ва ўстановах адукацыі.
18. Ва ўстанове прыняты адзіны элемент адзення, абавязковы для усіх вучняў:

хлопчыкі (юнакі) – штаны дзелавога стылю аднатонныя чорнага/цёмна-сіняга колеру, камізэлька трыкатажная бардовая, кашуля белая (для ўрачыстых мерапрыемстваў), кашуля або гольф пастэльных колераў (для паўсядзённага выкарыстання), эмблема ўстановы адукацыі, туфлі/макасіны/сандалі класічнага выгляду;

дзяўчынкі (дзяўчаты)-спадніца/штаны аднатонныя чорнага/цёмна-сіняга колеру, камізэлька трыкатажная бардовая, блузка белая (для ўрачыстых мерапрыемстваў), блузка або гольф пастэльных колераў (для паўсядзённага выкарыстання), эмблема ўстановы адукацыі, туфлі/макасіны/сандалі класічнага выгляду.

19. Ва ўрачыстых выпадках адзенне вучняў павінна адпавядаць моманту. Цёмныя тоны касцюмаў і светлыя кашуль і блузак. Абутак – туфлі, пажадана на невысокім абцасе.
20. На ўроках фізічнай культуры вучні павінны мець спецыяльную, прызначаную для заняткаў вопратку і абутак.
21. Вучні ўстановы павінны мець зручны зменны абутак.
22. Пры наведванні вучнямі вучэбных заняткаў не дапускаецца:

22.1. спартыўная вопратка і абутак, прызначаныя для заняткаў фізічнай культурай і спортам;

22.2. адзенне з джынсавай тканіны;

22.3. вопратку, даўжыня якой не адпавядае дзелавому стылю;

22.4. вопратку з сумніўнага ўтрымання малюнкамі і надпісамі, а таксама з празрыстых тканін;

22.5. яркія ўпрыгожанні, наяўнасць пірсінгу, яркага экстравагантнага макіяжу і колеру валасоў, аксесуараў, якія адлюстроўваюць сімволіку музычных гуртоў і розных кірункаў маладзёжнай субкультуры і спартыўных клубаў;

22.6. галаўныя ўборы, верхнюю вопратку;

22.7. карыстацца яркай касметыкай, якая не адпавядае дзелавому стылю.

23. Спрэчныя пытанні, звязаныя са знешнім выглядам вучня, вырашае кіраўніцтва ўстановы.
24. Вучні абавязаны выконваць правілы асабістай гігіены.

24. Вучэбныя заняткі, класныя і інфармацыйныя гадзіны праводзяцца згодна з раскладам або ў адпаведнасці з графікам, зацверджаным дырэктарам установы, і з'яўляюцца абавязковымі для наведвання ўсімі вучнямі.
25. У выпадку невыканання хатняга задання па якой-небудзь прычыне, вучань ў пачатку ўрока абавязаны паведаміць пра гэта настаўніку.
26. Не пазней чым за 5 хвілін да пачатку ўрока кожны вучань:

26.1. займае месца ў вучэбным кабінеце (класе), вызначанае класным кіраўніком;

26.2. рыхтуе неабходныя для працы на ўроку падручнікі і вучэбныя прыналежнасці;

26.3. ставіць на бясшумны рэжым сродак мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі), кладзе яго ў прызначанае для гэтага месца (скрынка), якая можа знаходзіцца на асобным стале або стале настаўніка.

27. Пры ўваходзе настаўніка ў клас вучні ўстаюць у знак прывітання.
28. Вучань, які спазніўся на ўрок, абавязаны растлумачыць настаўніку прычыну спазнення.
29. Падчас урока вучні ўважліва слухаюць тлумачэнні настаўніка і адказы іншых вучняў, не допускаючы каментарыяў і рэплік з месца.
30. Пры адказе на пытанне настаўніка вучань ўстае. З дазволу настаўніка магчымы адказ седзячы.
31. Аб сваёй гатоўнасці да адказу альбо аб неабходнасці тлумачэння настаўнікам матэрыялу вучань інфармуе, падымаючы руку.
32. Дапаўненні і выпраўленне адказаў іншых вучняў магчымы толькі з дазволу настаўніка.
33. Падчас правядзення кантрольнай і самастойнай работ вучань выконвае іх самастойна. Дапамога іншых вучняў не дапускаецца. Дазваляецца карыстацца толькі тымі матэрыяламі, якія пералічаны настаўнікам.
34. Выкананне патрабаванняў настаўніка на ўроку з'яўляецца для вучняў абавязковымі і безумоўнымі;

34.1. у выпадку, калі вучань не выконвае патрабаванні настаўніка, парушае дысцыпліну падчас урока, настаўнік інфармуе пра гэта дзяжурнаму адміністратару і вучань выдаляецца з урока ў суправаджэнні дзяжурнага адміністратара;

34.2. у выпадку, калі патрабаванні настаўніка парушаюць правы вучня, апошні можа праінфармаваць аб гэтым дзяжурнага адміністратара;

34.3. дзяжурны адміністратар выклікае ва ўстанову законнага прадстаўніка вучня, а пры неабходнасці – супрацоўніка тэрытарыяльнага органа ўнутраных спраў;

34.4. дзяжурны адміністратар пасля вывучэнне сітуацыі мае права дазволіць вучню прысутнічаць на наступных уроках;

34.5. у выпадку, калі законны прадстаўнік не прыбывае ва ўстанову ў кароткі тэрмін, дзяжурны адміністратар мае права забраць вучня з любога наступнага ўрока для разгляду яго паводзін па прыбыцці законнага прадстаўніка ва ўстанову.

35. Падчас урока вучань павінен сачыць за сваёй асанкай.
36. Званок аб заканчэнні ўрока даецца для інфармавання настаўніка і вучня аб заканчэнні занятку. Вучні пакідаюць клас толькі з дазволу настаўніка.
37. Для заняткаў на ўроках фізічнай культуры і здароўя вучні пераапранаюцца ў спартыўную форму.
38. Па заканчэнні ўрока вучні наводзяць парадак на працоўным месцы, забіраюць свае сродкі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі).
39. У выпадку пропуску заняткаў па хваробе, вучань або законны прадстаўнікі інфармуюць класнага кіраўнікам аб прычыне адсутнасці ва ўстаноўленай форме.
40. У дзень выхаду на заняткі вучань прад'яўляе тлумачэнні аб уважлівай прычыне пропуску заняткаў. Уважлівай прычынай лічыцца:

40.1. хвароба вучня, наведванне ўрача (прадстаўляецца адпаведная медыцынская дакументацыя);

40.2. экстранныя выпадкі ў сям'і, якія патрабуюць асабістага ўдзела (пацвярджаюцца заявай законных прадстаўнікоў);

40.3. пропуск заняткаў па дамоўленасці з кіраўніцтвам (па пісьмовай заяве законных прадстаўнікоў);

40.4. удзел у прадметных алімпіядах, спаборніцтвах і іншых мерапрыемствах (вызначаецца загадам дырэктара установы).

41. Дзяжурства вучняў:

41.1. ва ўстанове з ліку вучняў VIII-XI класаў прызначаюцца дзяжурныя, якія дапамагаюць дзяжурнаму адміністратару, дзяжурнаму настаўніку падтрымліваць дысцыпліну падчас перапынкаў, чысціню і парадак ва Установе.

41.2. у кожным класе прызначаецца ў адпаведнасці з графікам дзяжурны па класе, які падчас перапынкаў дапамагае настаўніку падрыхтаваць клас да ўрока: раздае вучэбныя дапаможнікі і сшыткі вучняў, дапамагае падрыхтаваць да ўрока іншыя вучэбна-метадычныя дапаможнікі.

41.3. з ліку вучняў VII-X класаў прызначаюцца дзяжурныя па сталовай, якія перад раздачай ежы мыюць рукі з мылам, апранаюць галаўныя ўборы, фартухі.

42. Перапынак прызначаны:

42.1. для пераходу ў іншы кабінет (пры неабходнасці) у адпаведнасці з раскладам вучэбных заняткаў;

42.2. адпачынку і фізічнай размінкі;

42.3. прыёму ежы;

42.4. праветрывання класа, для чаго вучням неабходна выйсці з класа;

42.5. падрыхтоўкі да ўрока, іншае;

43. Пры руху па калідорах, лесвіцах, праходах вучням неабходна прытрымлівацца правага боку.
44. Падчас перапынкаў вучням забараняецца:

44.1. шумець, перашкаджаць адпачываць іншым, бегаць па лесвіцах, паблізу аконных праёмаў і ў іншых месцах, не прыстасаваных для гульняў;

44.2. штурхаць адзін аднаго, кідацца прадметамі і прымяняць фізічную сілу для вырашэння любых канфліктных сітуацый;

44.3. катацца ва ўстанове і на яго тэрыторыі на веласіпедах, самакатах і іншых сродках перамяшчэння;

44.4. ўжываць непрыстойныя выразы і жэсты ў адрас іншых вучняў, іншых асоб, запалохваць, займацца вымагальніцтвам. Парушэнне дадзенага пункта цягне за сабой прымяненне мер, прадугледжаных заканадаўствам Рэспублікі Беларусь.

Сталовая

45. У сталовую вучні ходзяць арганізавана, у суправаджэнні настаўніка, які праводзіў урок.
46. Вучні выконваюць правілы гігіены: уваходзяць у памяшканне сталовай без верхняй вопраткі, мыюць рукі перад ежай.
47. Вучні выконваюць патрабаванні работнікаў сталовай, праяўляюць увагу і асцярожнасць пры атрыманні і ўжыванні гарачых і вадкіх страў.
48. Ужываць стравы, напоі, прадукты харчавання, набытыя ў сталовай, буфеце і прынесеныя з сабой, дазваляецца толькі ў сталовай. Падчас прыёму ежы вучні павінны захоўваць культуру харчавання.
49. Кожны вучань прыбірае за сабой сталовыя прыналежнасці і посуд у спецыяльна адведзеныя месцы.

Спартыўная зала

50. Заняткі ў спартыўнай зале арганізуюцца ў адпаведнасці з раскладам яго працы.
51. Наведванне заняткаў у спартыўнай зале дапускаецца толькі ў спартыўнай форме і зменным абутку.
52. Забараняецца знаходзіцца ў спартыўнай зале без настаўніка, выхавальніка групы падоўжанага дня, іншага педагагічнага работніка.
53. Заняткі ў пазаўрочны час у спартыўнай зале арганізуюцца па раскладзе спартыўных секцый.

Санітарныя пакоі

54. Пры карыстанні санітарнымі пакоямі вучні павінны захоўваць чысціню і парадак, выконваць правілы асабістай гігіены;
55. Забараняецца затрымлівацца ў санітарным пакоі без патрэбы, а таксама смеціць, паліць, прымаць ежу, напоі, кідаць у ракавіны і ўнітазы староннія прадметы.

Гардэроб

56. Пасля заканчэння заняткаў (вучэбных, факультатыўных, стымулюючых, падтрымліваючых, у аб'яднаннях па інтарэсах), пазакласных мерапрыемстваў вучні пад кіраўніцтвам настаўніка, які праводзіў заняткі, ідуць у гардэроб. Вучні ў парадку чарговасці забіраюць сваю вопратку, прытрымліваючыся парадку і меры бяспекі.
57. У выпадку выяўлення страты адзення ці абутку вучань абавязаны паведаміць аб тым, што здарылася класнаму кіраўніку і (або) дзяжурнаму адміністратару.
58. Вучні не пакідаюць у кішэнях верхняга адзення ключы ад дома, грошы, праязныя дакументы, сродкі сувязі (інтэрнэт-сувязі), iншыя каштоўныя рэчы.
59. У выпадку выяўлення пакінутых і (або) забытых кімсьці ў гардэробе рэчаў вучні перадаюць іх вартаўніку (вахцёру) або дзяжурнаму настаўніку.

60. Вучням забараняецца спазняцца на мерапрыемствы, якія праводзяцца ў пазаўрочны час.
61. Прысутнасць на мерапрыемствах, якія праводзяцца ў пазаўрочны час ва ўстанове, асоб, якія не навучаюцца ў гэтай установе, дапушчальна толькі з дазволу адказнага за правядзенне мерапрыемства (намесніка дырэктара установы, дзяжурнага адміністратара).
62. Вучні, якія прысутнічаючаюць на мерапрыемствах, што праводзяцца ў пазаўрочны час ва ўстанове, і асобы, якія не вучацца ва установе, дапушчаныя да ўдзелу ў мерапрыемстве, павінны мець ахайны знешні выгляд, адпаведны ўзросту макіяж.
63. Не дазваляецца прысутнасць у верхняй вопратцы і галаўных уборах на мерапрыемствах, якія праводзяцца ў актавай, спартыўнай залах, іншых памяшканнях установы.
64. Катэгарычна забараняецца прыносіць і распіваць спіртныя напоі, курыць, брыдкасловіць.
65. Уваходзіць або пакідаць залу падчас канцэртнага нумара (выступлення) непрыстойна, неабходна дачакацца яго заканчэння.
66. Перарываць канцэртны нумар (выступленне) крыкам, свістам і да таго падобнае забараняецца.
67. Прыход і сыход з мерапрыемства ажыццяўляецца арганізавана, у парадку, устаноўленым адказным за правядзенне мерапрыемства.
68. Вучні абавязаны выконваць інструкцыі аб мерах бяспекі для вучняў, прадугледжаныя для канкрэтнага мерапрыемства, і выконваць у поўным аб'ёме патрабаванні адказнага за правядзенне мерапрыемства.
69. Да заняткаў у спартыўных секцыях, удзелу ў спартыўных спаборніцтвах і турыстычных паходах вучні дапускаюцца з дазволу медыцынскага работніка.
70. Грамадска карысная праца вучняў ў пазаўрочны час праводзіцца не раней чым праз 30 мін пасля заканчэння ўрокаў. Працягласць грамадска карыснай працы і віды работ устанаўліваюцца Санітарнымі нормамі, правіламі і гігіенічнымі нарматывамі.
71. Усе мерапрыемствы ў будынку ўстановы праводзяцца не пазней 21.00.

72. Вучні заахвочваюцца за:

72.1. поспехі ў вучобе;

72.2. удзел і перамогу ў вучэбных, творчых конкурсах, спартыўных спаборніцтвах;

72.3. грамадска-карысную дзейнасць і інш.

73. Установа прымяняе наступныя віды заахвочванняў:

73.1. аб’ява падзякі;

73.2. узнагароджанне ганаровай граматай, дыпломам або падзячным лістом;

73.3. узнагароджанне каштоўным падарункам;

73.4. узнагароджанне падзячным лістом бацькоў (законных прадстаўнікоў) вучня.

73.5. занясенне на дошку Гонару ўстановы;

74. Заахвочванне аб'яўляецца загадам дырэктара. Выпiска з загаду захоўваецца у асабістай справе вучня.
75. Заахвочванні прымяняюцца дырэктарам установы па прадстаўленні педагагічнага савета, класнага кіраўніка, а таксама ў адпаведнасці з палажэннямі аб конкурсах і спаборніцтвах, якія праводзяцца ва ўстанове, і абвяшчаюцца ў загадзе.
76. Заахвочванні прымяняюцца ў абстаноўцы шырокай галоснасці, даводзяцца да ведама вучняў і работнікаў установы.

76. Падставамi для прыцягнення вучня да дысцыплінарнай адказнасці з’яўляюцца супрацьпраўнае, вiноўнае (наўмыснае ці па неасцярожнасці) невыкананне або неналежнае выкананне абавязкаў, ускладзеных на яго актамі заканадаўства, устаноўчымі дакументамі і іншымі лакальнымі прававымі актамі ўстановы ў выглядзе наступных дзеянняў (бяздзейнасці):

76.1. спазнення або няяўкі без уважлівых прычын на вучэбныя заняткі (заняткі);

76.2. парушэння дысцыпліны ў ходзе адукацыйнага працэсу;

76.3. невыканання без уважлівых прычын законнага патрабавання педагагічнага работніка;

76.4. абразы ўдзельнікаў адукацыйнага працэсу;

76.5. распаўсюджвання інфармацыі, якая наносіць шкоду здароўю вучняў;

76.6. пашкоджання будынкаў, збудаванняў, абсталявання або іншай маёмасці установы;

76.7. невыканання (парушэння) патрабаванняў заканадаўства аб ахове здароўя, пажарнай бяспекі;

76.8. распіцця алкагольных напояў, слабаалкагольных напояў, піва, ужывання наркатычных сродкаў, псіхатропных, таксічных і іншых адурманьваючых рэчываў у будынку і на тэрыторыі ўстановы або з’яўлення ў названых месцах у стане алкагольнага, наркатычнага або таксічнага ап’янення;

76.9. курэння (спажывання) тытунёвых вырабаў у будынку і на тэрыторыі ўстановы;

76.10. іншых супрацьпраўных дзеянняў (бяздзейнасці).

77. Не прызнаецца дысцыплінарнай правінай дзеянне, якое адпавядае крытэрыям, названым у пункце 76, здзейсненае вучнем з ліку асоб з цяжкімі і (або) шматлікімі фізічнымі і (або) псіхічнымі парушэннямі.
78. За здзяйсненне вучнем дысцыплінарнай правіны ўстанаўліваецца дысцыплінарная адказнасць, якая выражаецца ў прымяненні да яго мер дысцыплінарнага спагнання.
79. Да дысцыплінарнай адказнасці прыцягваецца вучань, які дасягнуў да моманту здзяйснення дысцыплінарнай правіны ўзросту чатырнаццаці гадоў, а вучань з ліку асоб з асаблівасцямі псіха-фізічнага развіцця – сямнаццаці гадоў.
80. Да вучня, які здзейсніў дысцыплінарную правіну і не дасягнуў на момант яго здзяйснення ўзросту, з якога настае дысцыплінарная адказнасць, а таксама да вучня з ліку асоб з цяжкімі і (або) шматлікімі фізічнымі і (або) псіхічнымі парушэннямі, які здзейсніў дысцыплінарную правіну, могуць прымяняцца меры педагагічнага ўздзеяння (гутарка, абмеркаванне на педагагічным савеце і іншыя меры педагагічнага ўздзеяння), якія не супярэчаць заканадаўству.
81. За здзяйсненне дысцыплінарнай правіны да вучня (у тым ліку неаднаразовае парушэнне Статута і Правілаў) могуць прымяняцца наступныя меры дысцыплінарнага спагнання:

заўвага;

вымова;

адлічэнне.

82. Адлічэнне як мера дысцыплінарнай адказнасці можа быць прыменена за:

82.1. працяглую адсутнасць (больш за трыццаць дзён) без уважлівых прычын на вучэбных занятках на працягу навучальнага года;

82.2. сістэматычнае (паўторнае на працягу навучальнага года) невыкананне або неналежнае выкананне абавязкаў вучнем, калі да яго раней прымяняліся меры дысцыплінарнага спагнання.

83. Адлічэнне як мера дысцыплінарнага спагнання не прымяняецца да:

83.1. вучня, які не завяршыў засваенне зместу адукацыйнай праграмы базавай адукацыі, адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі для асоб з інтэлектуальнай недастатковасцю, які не прайшоў выніковую атэстацыю за перыяд атрымання агульнай базавай адукацыі пры засваенні зместу адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі;

83.2. вучня, які не дасягнуў ўзросту шаснаццаці гадоў.

84. Права выбару меры дысцыплінарнага спагнання належыць дырэктару ўстановы. Пры выбары меры дысцыплінарнага пакарання ўлічваюцца цяжар дысцыплінарнай правіны, прычыны і абставіны, пры якіх яна здзейснена, папярэднія паводзіны вучня.
85. Вучань, прыцягнуты да дысцыплінарнай адказнасці, лічыцца невінаватым, пакуль яго віна не будзе даказана і ўстаноўлена загадам аб прымяненні меры дысцыплінарнага спагнання, выдадзеным дырэктарам ўстановы.
86. Вучань, прыцягнуты да дысцыплінарнай адказнасці, законны прадстаўнік непаўналетняга вучня, які прыцягваецца да дысцыплінарнай адказнасці, маюць права:

86.1. знаёміцца з усімі матэрыяламі, якія пацвярджаюць віну вучня, здымаць з іх копіі;

86.2. даваць тлумачэнні і прадстаўляць доказы або адмовіцца ад дачы тлумачэнняў;

86.3. быць заслуханым у ходзе любога разбору, які закранае іх інтарэсы, прысутнічаць на ім;

86.4. атрымаць юрыдычную дапамогу ў адпаведнасці з заканадаўствам;

86.5. азнаёміцца з загадам аб прымяненні меры дысцыплінарнага спагнання і атрымаць яго копію;

86.6. абскардзіць загад аб ўжыванні меры дысцыплінарнага спагнання.

87. Падставамі для прыцягнення вучня да дысцыплінарнай адказнасці могуць служыць паведамленні мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў, праваахоўных органаў, іншых дзяржаўных органаў і арганізацый, дакладныя запіскі педагагічных і іншых работнікаў установы.
88. Вучань можа быць прыцягнуты да дысцыплінарнай адказнасці не пазней за адзін месяц з дня выяўлення дысцыплінарнай правіны (дзень, калі аб правіне стала вядома педагагічнаму работніку ўстановы, не лічачы часу хваробы вучня, знаходжання яго на канікулах). Дысцыплінарнае спагнанне да непаўналетняга вучня можа быць ўжыта не раней, чым праз сем каляндарных дзён пасля накіравання паведамленні аднаму з яго законных прадстаўнікоў.

Меры дысцыплінарнага спагнання да вучня не могуць быць ужытыя пазней за шэсць месяцаў з дня здзяйснення дысцыплінарнай правіны.

89. Рашэнне аб прымяненні меры дысцыплінарнага спагнання да навучэнца афармляецца загадам дырэктара ўстановы.
90. Звесткі аб прымяненні меры дысцыплінарнага спагнання заносяцца ў асабовую справу вучня і даводзяцца да законных прадстаўнікоў.
91. Вучань лiчыцца не прыцягнутым да дысцыплінарнай адказнасці, калі на працягу аднаго года з дня прымянення да яго меры дысцыплінарнага спагнання ён не будзе паўторна прыцягнуты да дысцыплінарнай адказнасці. Пры гэтым дысцыплінарнае спагнанне пагашаецца аўтаматычна без выдання загаду.
92. Датэрміновае зняцце дысцыплінарнага спагнання афармляецца загадам дырэктара ўстановы.

93. У будынку ўстановы вучні абавязаны ставіць сродкі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі) у рэжым вібравыкліка або бясшумны рэжым.
94. Падчас правядзення вучэбных, факультатыўных, стымулюючых, падтрымліваючых заняткаў, заняткаў у аб'яднаннях па інтарэсах, пазакласных мерапрыемстваў сродкі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі) павінны знаходзіцца ў прызначаным месцы (скрынцы) ў стане бясшумнага рэжыму.
95. Карыстацца сродкамі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі) падчас вучэбных, факультатыўных, стымулюючых, падтрымліваючых заняткаў, заняткаў у аб'яднаннях па інтарэсах, пазакласных мерапрыемстваў можна толькі з дазволу настаўніка.
96. Карыстацца сродкамі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі) ва ўстанове на перапынках паміж заняткамі (тэлефанаваць, адпраўляць паведамленні) вучням дазволена выключна для аператыўнай сувязі з бацькамі (законнымі прадстаўнікамі), братамі (сёстрамі), іншымі блізкімі сваякамі толькі ў выпадках неадкладнай неабходнасці.
97. У выпадку аднаразовага парушэння правілаў карыстання сродкамі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі), вучань павінен напісаць тлумачальную запіску з указаннем прычыны парушэння сапраўдных Правілаў. Класны кіраўнік (настаўнік) вучню робіць запіс у дзённік.
98. Пры паўторным факце парушэння правілаў карыстання прыладамі мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі) ажыццяўляецца адабранне тэлефона ў вучня. Ва ўстанову запрашаюцца бацькі (законныя прадстаўнікі), і пасля размовы з дырэктарам (або асобы, якая выконвае яго абавязкі) ім вяртаецца сродак мабільнай сувязі (інтэрнэт-сувязі). На вучня накладаецца спагнанне, якое вызначаецца дырэктарам установы.